Nuôi dạy con là một hành trình đầy thử thách, nhiều lúc cha mẹ rơi vào tình trạng mệt mỏi, căng thẳng khi con không nghe lời. Tuy nhiên, nếu cha mẹ giúp con hiểu lý do đằng sau mỗi hành vi, trẻ sẽ học cách suy nghĩ và tự giác trước khi hành động.
Trong cách nuôi dạy con truyền thống, cha mẹ thường kỳ vọng con phải nghe lời mà không cần giải thích. Quan điểm này dựa trên suy nghĩ cha mẹ luôn đúng và con cần tuân theo vô điều kiện. Kết quả, con có thể làm theo vì sợ bị phạt, nhưng chúng không thực sự hiểu lý do tại sao hành động đó lại đúng hoặc sai.
Cha mẹ nên đổi cách tiếp cận, thay vì ra lệnh hãy coi việc dạy dỗ con là nhiệm vụ chính. Khi giúp con hiểu vấn đề, chúng sẽ học được cách suy nghĩ độc lập và tự chịu trách nhiệm về hành vi của mình.
Trẻ cần hiểu được lý do đằng sau mỗi quy tắc và hành vi đúng đắn. Nếu chỉ bắt con vâng lời mà không giải thích, trẻ có thể chỉ nghe theo khi cha mẹ có mặt, nhưng dễ dàng phá vỡ quy tắc khi không có ai giám sát.
Ngược lại, khi cha mẹ dạy con một cách chủ động, trẻ sẽ phát triển khả năng tư duy logic và biết tự đánh giá hành vi của mình. Khi này con sẽ hiểu được mối liên hệ giữa hành vi và hậu quả, từ đó đưa ra quyết định đúng đắn hơn.
Ví dụ, thay vì quát: “Xuống ngay. Nếu không con sẽ bị phạt”, hãy thử hỏi: “Con nghĩ điều gì sẽ xảy ra nếu con trèo qua chiếc ghế đó?”. Cách này giúp con suy nghĩ về hậu quả và rèn luyện khả năng đánh giá rủi ro.
Nhận hậu quả tự nhiên là cách giúp con học chịu trách nhiệm về hành vi của mình. Ví dụ, thay vì quát: “Giữ thẳng cái cốc lên, nếu không con sẽ làm đổ nước”, hãy nói: “Con nghĩ điều gì sẽ xảy ra nếu con nghiêng cốc như thế này?”. Khi trẻ tự nhìn thấy hậu quả, chúng sẽ tự rút ra bài học.
Ra lệnh có thể là cách nhanh nhất khiến trẻ nghe lời, nhưng dạy dỗ giúp trẻ hiểu được hậu quả và rèn luyện tư duy logic. Khi trẻ nhận ra mối liên hệ giữa hành vi và kết quả, chúng sẽ dần trở nên có trách nhiệm hơn, giúp cha mẹ giảm bớt áp lực trong việc nuôi dạy con cái.
25-25A Nguyễn Thiệu Lâu, phường Hiệp Tân, quận Tân Phú, Hồ Chí Minh
