Gorky từng nói: “Yêu con là điều mà ngay cả con gà mái cũng có thể làm được, nhưng giáo dục tốt cho con cái mới là một nghệ thuật”. Nhiều bậc phụ huynh thường than phiền rằng con mình không giỏi giang, nhưng lại chưa từng suy ngẫm về cách giáo dục của mình. Họ không biết rằng có những câu nói quen thuộc của cha mẹ đang dần dần hủy hoại tương lai của con cái.
“Đều là vì con cả!”, “Nếu không phải vì con!”, “Nếu không có con thì!”
Trong nhiều gia đình, chúng ta thường nghe thấy các bậc cha mẹ nói với con cái rằng: “Đều là vì con, nên mẹ mới vất vả thế này!”. Nghe có vẻ như tràn đầy sự hy sinh và tình yêu, nhưng thực tế nó giống như một gông cùm vô hình, khiến con cái cảm thấy ngột ngạt.
Có một người mẹ đã từ bỏ sự nghiệp để chăm lo cho gia đình. Mỗi khi con cái không đạt kết quả tốt, chị lại than thở: “Mẹ đã hy sinh nhiều vì con như thế, sao con không cố gắng hơn được?”. Lâu dần, đứa trẻ trở nên thu mình và thành tích học tập cũng tuột dốc.
Cha mẹ nên nhớ rằng tình yêu dành cho con cái phải là vô điều kiện, không nên gắn nó với sự hy sinh. Yêu thương thực sự là đồng hành cùng con và khuyến khích con theo đuổi ước mơ của riêng mình, chứ không phải là gánh nặng kìm hãm.
“Hãy tự nhìn lại mình đi!”, “Đáng đời con!”, “Con thì làm nên trò trống gì!”
Có những bậc cha mẹ thường dùng cách hạ thấp để khuyến khích con tiến bộ, không hề biết rằng điều này chỉ phản tác dụng. Sự chê bai và chỉ trích của cha mẹ sẽ khiến con mất đi sự tự tin và động lực, dần dần trở nên tự ti và nghi ngờ bản thân.
Có một đứa trẻ thông minh, nhưng thành tích học tập lại không tốt. Mỗi khi cậu bé mang bảng điểm về nhà, bố cậu lại lạnh lùng nói: “Tự nhìn lại mình xem, sao con không bằng người khác?”. Lâu dần, đứa trẻ ngày càng ít nói, và mất dần hứng thú với học tập.
Lời chê bai, chỉ trích của cha mẹ như những nhát dao sắc bén, cứa vào lòng tự tôn của con, khiến con cảm thấy mình không bao giờ xứng đáng với sự công nhận của cha mẹ, dễ dẫn đến tình trạng buông xuôi.
Cha mẹ nên dùng sự khích lệ và hỗ trợ để hướng dẫn con cái. Khi con mắc lỗi, hãy giúp con phân tích nguyên nhân và tìm cách khắc phục, thay vì chỉ trích. Chỉ có như vậy, con mới học được bài học từ thất bại và tiếp tục tiến bộ.
“Nuôi con lớn thế này, không báo đáp sao được!”, “Đừng phụ kỳ vọng của chúng ta!”, “Hãy làm cho bố mẹ nở mày nở mặt!”
Trong quan niệm truyền thống, “nuôi con để phụng dưỡng” là mong ước của nhiều cha mẹ. Tuy nhiên, suy nghĩ kiểu “đổi chác” này sẽ đặt gánh nặng lớn lên vai con cái, khiến chúng cảm thấy cuộc sống của mình là để trả nợ cho cha mẹ.
Việc cha mẹ kỳ vọng vào con là điều bình thường, nhưng nếu kỳ vọng quá mức, nó sẽ trở thành gánh nặng. Con cái là những cá thể độc lập, có ước mơ và mục tiêu riêng. Cha mẹ cần tôn trọng lựa chọn của con, cho con đủ không gian và sự ủng hộ để tự do theo đuổi cuộc sống mà chúng mong muốn.
Yêu thương con là học cách buông tay, để chúng có thể bay tự do dưới bầu trời của riêng mình, đi theo giấc mơ và hạnh phúc của bản thân. Chỉ khi đó, con cái mới thực sự trưởng thành và trở thành những cá nhân độc lập, tự tin và có trách nhiệm.
Hãy ngừng sử dụng ba câu nói trên để tổn thương con! Là cha mẹ, chúng ta đều mong muốn con trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình. Nhưng đôi khi những lời nói vô tình của chúng ta lại trở thành chướng ngại trên con đường trưởng thành của con.
Hãy thay đổi ngay từ hôm nay! Hãy dùng những lời nói ấm áp và hành động tích cực để hỗ trợ con dũng cảm theo đuổi giấc mơ và hạnh phúc của chính mình!
25-25A Nguyễn Thiệu Lâu, phường Hiệp Tân, quận Tân Phú, Hồ Chí Minh
